nieuws over cijfers

Op 30 januari 2017 presenteren onderzoekers van Erasmus MC, IKNL en Universiteit Twente op het ECCO de resultaten van hun onderzoek naar de behandeling van patiënten met borstkanker zonder uitzaaiingen. Dit onderzoek onder 130.000 borstkankerpatiënten bouwt voort op eerder onderzoek. Nu werd echter ook gekeken naar doodsoorzaken en naar subgroepen. Van in het verleden borstsparend behandelde patiënten was tien jaar na de behandeling 25% meer in leven dan van patiënten die een borstamputatie hadden ondergaan. Dit geldt zowel voor borstkankerspecifieke als voor algehele overleving. De boodschap van dit onderzoek heeft met name waarde voor nieuwe patiënten die voor de keus staan en dit voortschrijdend inzicht kunnen meenemen in hun keuze.

Het blijft een wankele balans in de diagnostiek en behandeling van oudere patiënten met kanker en wat een patiënt aan kan. Dat concluderen IKNL-onderzoekers en medisch specialisten in het rapport ‘Kankerzorg in beeld, de oudere patiënt’. Oudere patiënten krijgen andere diagnostiek en andere behandelingen dan jongere patiënten. Bij praktisch alle soorten kanker zijn er ook grote verschillen tussen ziekenhuizen. De wankele balans tussen de klinische bevindingen, de zwaarte van een behandeling, de vitaliteit, de sociale omgeving en de wensen van de patiënt vraagt om maatwerk in diagnostiek en behandeling. Aanvullende registratie van gegevens moet dit maatwerk gaan onderbouwen.

Vanaf 2017 voert IKNL de monitor bevolkingsonderzoek borstkanker uit, in opdracht van het Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) van het RIVM. IKNL heeft de opdracht verkregen via een Europese aanbesteding. Hiermee is een eind gekomen aan een tijdperk van 25 jaar monitoren door de huidige partij: het Landelijk Evaluatie Team voor Bevolkingsonderzoek Borstkanker (LETB) van het Erasmus MC. Het LETB blijft wel de landelijke evaluatie verzorgen voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.

Een nieuw platform voor klinisch oncologisch onderzoek moet onderzoekers meer ondersteuning bieden om meer en betere trials naar het effect van behandelmethoden en medicijnen te kunnen realiseren. ‘De huidige onderzoekstructuur is ontoereikend en houdt de noodzakelijke vernieuwing tegen.’ Het nieuwe, landelijke samenwerkingsverband, het Dutch Oncology Research Platform (DORP) is een initiatief van drie grote onderzoeksgroepen: DCCG, BOOG en HOVON, samen met IKNL en het NKI-AVL data center. Klinisch onderzoek (trials) is dé basis voor verbetering van zorg, vinden de initiatiefnemers.

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij Nederlandse mannen. Ruim 10.000 mannen krijgen jaarlijks deze diagnose. Meestal zijn dit ouderen: 45% van de patiënten is 70 jaar of ouder en 27% is ouder dan 75 jaar. De relatieve overleving van deze oudere patiënten met prostaatkanker is lager dan die van jongere patiënten. Dit komt deels doordat de oudere patiënten vaker gediagnosticeerd worden met een hoger ziektestadium en minder gunstige Gleason graad. In het kader van Movember, prostaatkankermaand zet IKNL de actuele cijfers op een rij.

De incidentie van borstkanker (het aantal nieuwe diagnoses) is in de afgelopen decennia gestegen van 8.285 in 1990 naar 14.551 in 2015. Het gaat hierbij om invasieve tumoren. Bij mannen zijn in dezelfde periode respectievelijk 37 en 102 diagnoses gesteld. Ook niet-invasieve tumoren zijn gestegen van 371 in 1990 naar 2.548 in 2015. Deze stijging is vooral beïnvloed door vroege ontdekking tijdens het bevolkingsonderzoek naar borstkanker en vooral zichtbaar in de eerste jaren van screening. De laatste jaren vlakt de stijging wat af. De stijging van de incidentie in combinatie met de goede overlevingskansen van deze patiënten leidt tot een verdere toename van de prevalentie.

Minister Schippers maakte op 5 oktober bekend dat in 2015 volgens voorlopige cijfers van het RIVM 850.000 Nederlanders deelnamen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Bij bijna 3.700 van hen is na vervolgonderzoek darmkanker ontdekt. IKNL ziet het resultaat van het bevolkingsonderzoek terug als verschuiving in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR): er worden meer patiënten gediagnosticeerd maar in een vroeger stadium. Dit laatste is gunstig: als darmkanker in een eerder stadium wordt ontdekt, is de kans op genezing groter. De toename van het aantal nieuwe patiënten met darmkanker is voornamelijk aanwezig in de specifieke leeftijdsgroepen die in 2014 en 2015 zijn uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek.

De DUCG, de DPCG en IKNL hebben op 7 september 2016 twee reglementen getekend waarin onderlinge werkafspraken zijn vastgelegd om met elkaar de zorg voor patiënten met slokdarm-, maag- en alvleesklierkanker verder te kunnen verbeteren. In de twee registers, het Slokdarm- en maagkankerregister en het Alvleesklierkankerregister, combineren partijen hun gegevens: de verzameling klinische gegevens van deze registers, de databases van de observationele cohortstudies POCOP en PACAP, komt overeen met de klinische gegevens van slokdarm-, maag-  en alvleesklierkanker in de NKR.