Oudere patiënt met pancreascarcinoom heeft profijt van centralisatie chirurgie

Oudere patiënten met pancreascarcinoom hebben profijt van centralisatie bij de chirurgische behandeling van pancreascarcinoom. Dat blijkt uit een studie van Lydia van der Geest en collega’s op basis van analyse van uitkomsten van chirurgische behandeling van oudere patiënten met pancreascarcinoom tussen 2005 en 2013. Vanwege het risico van postoperatieve sterfte en slechtere, algehele overleving behoren deze ouderen tot de categorie ‘patiënten met een hoog risico’. Om die reden adviseren de onderzoekers deze patiënten chirurgisch behandeling aan te bieden in ziekenhuizen met hoge operatievolumes. 

Publicaties door expertisecentra suggereren dat pancreaschirurgie veilig is voor oudere patiënten. Maar landelijke gegevens, waarbij rekening is gehouden met ziekenhuisvolumes, ontbreken. De onderzoekers voerden daarom een studie uit met behulp van data van alle 3.420 patiënten die tussen 2005 en 2013 een pancreatoduodenectomie (Whipple- of PPPD-operatie) kregen vanwege primaire pancreascarcinoom of periampullair carcinoom. Alle data waren afkomstig uit de databank van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).

De onderzoekers evalueerden associaties tussen leeftijd (patiënten jonger en ouder dan 75 jaar), het ziekenhuisvolume (tertielen: laag-midden-hoog) en de postoperatieve sterfte (na 30 en na 90 dagen) door middel van Chi-kwadraat-testen en logistische regressie-analyses. De totale overleving werd onderzocht door middel van Kaplan-Meier en Cox regressie-analyses. 

Uitkomsten
Het aandeel oudere patiënten (75 jaar of ouder) dat een pancreatoduodenectomie kreeg, steeg van 15% in de periode 2005 - 2007 naar 20% tussen 2011 - 2013 (p = 0,009). Bij ziekenhuizen met een laag volume (<15 resecties per jaar) was het aandeel oudere patiënten 16%; bij ziekenhuizen met een gemiddeld  volume (15 tot 28 resecties per jaar) 20% en bij ziekenhuizen met een hoog volume (> 28 resecties per jaar) 17%. Bij toenemend ziekenhuisvolume  was de postoperatieve sterfte binnen 30-dagen 6,0% respectievelijk 4,5 en 2,9% (p = 0,002) en de 90-dagen mortaliteit 9,3% respectievelijk 8,0% en 5,3% (p = 0,001). 

Binnen elk volumecategorie was de gecorrigeerde 30- en 90-dagen mortaliteit bij oudere patiënten 1,6 tot 2,5 maal hoger in vergelijking met jongere patiënten. In ziekenhuizen met een laag volume was de gecorrigeerde 30-dagen mortaliteit bij oudere patiënten hoger (odds ratio = 2,87 ; 95% betrouwbaarheidsinterval 1,15-7,17) in vergelijking met ziekenhuizen met een hoog volume. In lijn met deze bevindingen hadden oudere patiënten in ziekenhuizen met een laag volume aan operaties een slechtere, algehele overleving (hazard ratio = 1,28 ; 95% betrouwbaarheidsinterval 1,01-1,63). In ziekenhuizen met een hoog volume was de postoperatieve sterfte van ouderen vergelijkbaar met de sterfte van jongere patiënten in ziekenhuizen met een laag en gemiddeld volume.

Conclusie
Lydia van der Geest en collega’s concluderen dat oudere patiënten profijt hebben van centralisatie van pancreatoduodenectomieën in ziekenhuizen met een hoog volume, zowel wat betreft de postoperatieve mortaliteit als de algehele overleving. Het lijkt redelijk om deze oudere patiënten op te nemen in de categorie ‘hoog risico’. Om die reden zouden deze patiënten chirurgische behandeling dienen te krijgen in ziekenhuizen met de hoogste volumes. 

  • Van der Geest LG, Besselink MG, Busch OR, de Hingh IH, van Eijck CH, Dejong CH, Lemmens VE: ‘Elderly Patients Strongly Benefit from Centralization of Pancreatic Cancer Surgery: A Population-Based Study’.

  • Meer informatie over bovenstaande publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl

  • Zie ook: Dutch Pancreatic Cancer Group 

Gerelateerd nieuws

Betere behandeling nodig voor minder fitte patiënten met alvleesklierkanker

Patiënten met alvleesklierkanker die ouder zijn dan 70 jaar krijgen minder vaak een operatie doordat zij vaak een slechtere conditie en/of bijkomende aandoeningen hebben. Als een arts hen volgens de richtlijn behandelt met operatie en chemotherapie, dan lopen zij een verhoogd risico op vroegtijdige sterfte. Dat blijkt uit het proefschrift van Lydia van der Geest, onderzoeker bij IKNL en de Dutch Pancreatic Cancer Group, de landelijke multidisciplinaire werkgroep voor alvleesklierkanker. De richtlijn alvleesklierkanker biedt geen passende alternatieve behandeling voor deze patiënten. Volgens de promovendus moet de medische richtlijn aangevuld worden met specifieke aanbevelingen voor oudere patiënten, zoals een zorgvuldige afweging van een mogelijke operatie en gerichte inzet van chemotherapie. 

lees verder

Proefschrift: plan B nodig voor kwetsbare ouderen met pancreascarcinoom

Oudere patiënten met pancreascarcinoom krijgen minder vaak een behandeling volgens de richtlijnen en wanneer ze wel een behandeling krijgen, lopen ze een verhoogd risico op slechtere uitkomsten, zo blijkt uit het proefschrift van Lydia van der Geest. Binnen oudere leeftijdsgroepen komen echter grote verschillen voor wat betreft ‘functionele leeftijd’ of ‘risicoprofiel’. Ze pleit daarom voor opname van een ‘plan B’ in richtlijnen ofwel de best mogelijke behandeling voor minder fitte, oudere patiënten die nu geen behandeling krijgen en voor patiënten die een sterk verhoogd risico hebben op ongewenste uitkomsten. Daarnaast toont ze onder meer aan dat chirurgische risico’s van oudere patiënten lager zijn in ziekenhuizen met een hoog behandelvolume.

lees verder