Kwaliteit van leven patiënt verbeterd zes maanden na gynaecologische tumor

Aanvullend onderzoek is nodig om een vollediger beeld te krijgen van de veranderingen in de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van deze patiënten. Terwijl veel overlevenden van kanker een langdurige beperking in de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (HRQoL) ervaren gedurende langere perioden, herstellen anderen kort na de behandeling. Het doel van dit onderzoek was veranderingen in gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven te beoordelen bij overlevenden van endometrium- en ovariumcarcinoom gedurende twee jaar na de eerste behandeling en om de klinische en sociodemografische kenmerken te beoordelen die samenhangen met deze veranderingen.

Opzet

In deze prospectieve, population-based cohortstudie zijn langetermijngegevens opgenomen van 221 overlevenden van endometrium- en 174 overlevenden met ovariumcarcinoom die tussen 2011 en 2014 zijn gediagnosticeerd. Met behulp van functioneringsschalen (EORTC QLQ-C30) werd de kwaliteit van leven bepaald na de eerste behandeling en vervolgens na 6, 12 en 24 maanden. De klinische kenmerken (stadium, behandeling en comorbiditeit) en sociodemografische kenmerken (leeftijd, burgerlijke staat en sociaaleconomische status) werden verkregen uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en via de verstrekte vragenlijsten. Met longitudinale regressie analyses werden veranderingen in gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven in de loop van de tijd en kenmerken beoordeeld die samenhangen met deze veranderingen.

Resultaten

Bij zowel patiënten met endometrium- als ovariumcarcinoom verbeterde de kwaliteit van leven in de eerste 6 maanden na de eerste behandeling. Deze veranderingen hingen voornamelijk samen met klinische kenmerken, waaronder comorbiditeiten, behandeling en tumorstadium, en in mindere mate met sociodemografische kenmerken zoals sociaaleconomische status. Deze verbanden varieerden echter per tumortype.
 

Overlevenden van endometriumcarcinoom zonder van comorbiditeit(en) die radiotherapie kregen, rapporteerden in de loop van de tijd grotere verbeteringen op de HRQoL-schalen voor emotioneel en cognitief functioneren. Patiënten met ovariumcarcinoom met gevorderde tumorstadia die chemotherapie kregen, vertoonden een slechtere score op de functioneringsschalen tijdens de behandeling. De meeste functionele domeinen (algehele gezondheid, fysieke en rolfunctionaliteit) herstelden zich na twaalf maanden naar niveaus van patiënten zonder chemotherapie of vroeg ziektestadium, maar het cognitief en sociaal functioneren bleef aangetast.

Conclusie en aanbevelingen

Nathalie Zandbergen en collega’s concluderen dat patiënten met endometrium- en ovariumcarcinoom een verbeterde gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven rapporteren binnen zes maanden na initiële behandeling. Sommige subgroepen echter, onder wie patiënten met meerdere comorbiditeiten, een gevorderd tumorstadium en na behandeling met chemotherapie, hebben mogelijk extra ondersteuning nodig, omdat ze in de loop van de tijd minder kans hebben op verbetering van hun kwaliteit van leven.
 

Aanvullend onderzoek is nodig om een vollediger beeld te geven van de veranderingen in de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven, te beginnen direct na de diagnose tot en met follow-up op lange termijn. Daarbij dient ook aandacht geschonken te worden aan andere belangrijke factoren die invloed kunnen hebben op de kwaliteit van leven, zoals seksueel functioneren, lichaamsbeeld, persoonlijkheid en depressie.

Sterke punten

Sterke punten van deze studie zijn het langetermijnontwerp, de beperkte in- en exclusiecriteria en de hoge responspercentages (70-75%), waardoor veranderingen in de tijd waargenomen konden worden en de uitkomsten generaliseer zijn. Een wellicht minder betrouwbaar punt is het gebruik van postcodes om de sociaaleconomische status van de patiënten te bepalen. Daardoor kunnen individuele patiënten zijn toegewezen aan een verkeerde SES-categorie. Omdat de onderzoekers streefden naar het meten van kwaliteit van leven in een ziektevrije populatie, zijn de uitkomsten van deze studie niet generaliseerbaar voor patiënten met een progressieve ziekte of met een recidief aangezien zij om die reden werden uitgesloten van deelname tijdens de follow-up.
 

• Zandbergen N, de Rooij BH, Vos MC, Pijnenborg JMA, Boll D, Kruitwagen RFPM, van de Poll-Franse LV, Ezendam NPM. ‘Changes in health-related quality of life among gynecologic cancer survivors during the two years after initial treatment: a longitudinal analysis.’ Acta Oncol. 2019 Jan 30:1-11.
• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl