Nieuws

Erge pijn bij kanker kan in bepaalde gevallen in de palliatieve fase behandeld worden door een zenuwblokkade als pijnbehandeling. Een vorm hiervan is chordotomie, waarbij een zogeheten lange zenuwbaan in het ruggenmerg uit wordt geschakeld. De pijnprikkel bereikt daardoor de hersenen niet – en dus voelt de patiënt de pijn niet meer. Egbert Klarenbeek, anesthesioloog/pijnspecialist en kaderarts palliatieve zorg bij het Pijncentrum van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) wil graag meer bekendheid geven aan deze pijnbehandeling om de aanzienlijke groep patiënten te helpen bij wie de gebruikelijke pijnbestrijding niet goed werkt.

Om zorgverleners te ondersteunen bij de behandeling van pijn bij kanker is een praktische digitale beslisboom ontwikkeld. De beslisboom is gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijn ‘Pijn bij kanker’ die begin dit jaar is gepubliceerd. Na de richtlijn ileus is het de tweede beslisboom die in de palliatieve fase toepasbaar is.

De herziene richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker’ is gereed. De richtlijn is multidisciplinair en evidence-based gereviseerd. Deze  richtlijn vervangt zowel de richtlijn ‘Pijn in de palliatieve fase’ op Pallialine (2010) als de richtlijn ‘Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker’ (NVA, 2015). 

In juli 2017 is de richtlijnwerkgroep Pijn bij patiënten met levensbedreigende aandoeningen voor het eerst bijeengekomen. De werkgroep gaat twee bestaande richtlijnen herzien en samenvoegen, namelijk de richtlijn Pijn in de palliatieve fase van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) uit 2010 en de richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) uit 2015. Door deze samenvoeging wil de werkgroep komen tot een integrale en actuele richtlijn over de diagnostiek en behandeling van pijn.

Het beoordelen van ‘draaglijke pijnintensiteit’ met behulp van een scorelijst die patiënten met kanker zelf invullen in de polikliniek, is haalbaar. Dat blijkt uit een gerandomiseerde studie van Wendy Oldenmenger (Erasmus MC) en Carin van der Rijt (IKNL), waarin de pijnbeleving van patiënten met reguliere zorg versus een interventiegroep met aanvullende voorlichting over pijn met elkaar zijn vergeleken. Patiënten die deelnamen aan de interventiegroep werden wel kritischer en accepteerden minder pijn. Volgens de onderzoekers is er meer onderzoek nodig naar de factoren die de pijnbeleving beïnvloeden, voordat dit model ingezet kan worden in de klinische praktijk.

Op initiatief van PAZORI zijn twee richtlijnen voor de palliatieve zorg gereviseerd, zes richtlijnen in ontwikkeling en een aantal in voorbereiding. In het platform PAZORI (PAlliatieve ZOrg RIchtlijnen) zijn ruim twintig wetenschappelijke, beroeps- en patiëntenverenigingen vertegenwoordigd. Samen met IKNL signaleert het platform knelpunten, prioriteert richtlijnonderwerpen en wordt de richtlijnmethodiek verbeterd. Daarnaast adviseert het platform over de prioritering en revisie van richtlijnen en vormt hiermee de brug naar de praktijk. Ook vergroot PAZORI de betrokkenheid en inzet van zorgprofessionals bij richtlijnontwikkeling. 

Patiënten zijn prima in staat om zelf de mate van ervaren pijn te registreren met behulp van een computer met touchscreen in de polikliniek gekoppeld aan het elektronisch patiëntendossier. Dat blijkt uit een studie van dr. Wendy Oldenmenger (Erasmus MC) en collega’s. Deze methode geeft goed inzicht in de pijnintensiteit van patiënten en biedt mogelijkheden om kankergerelateerde pijn te verlichten door middel van gerichte voorlichting, documentatie, maar ook voor de behandeling van deze pijn. Om de integratie van pijnbestrijding verder te stimuleren, stellen de onderzoekers voor geïntegreerde kankerpijnprogramma’s in te voeren op oncologische afdelingen in ziekenhuizen.