Zorg voor klachten na kanker moet en kan beter

Patiëntorganisaties, zorgprofessionals en onderzoekers presenteren vandaag een Nationaal Actieplan voor nazorg vanaf de diagnose van kanker. Deze experts hebben zich verenigd in de Taskforce Cancer Survivorship Care. Bijna een miljoen mensen leven met de gevolgen van kanker: 1 op de 4 is ernstig vermoeid, 1 op de 3 heeft angstklachten, ruim 1 op de 3 kan niet als vanouds sociaal functioneren. Toch schiet de zorg voor klachten na een behandeling voor kanker vaak te kort en wordt de zorg voor (preventie van) vermoeidheid en beperkt functioneren vaak niet vergoed. Tijd voor gezamenlijke actie, zodat mensen met en na kanker zo optimaal mogelijk mee kunnen doen in de maatschappij.

11 september 2020

De Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) vindt dat iedere kankerpatiënt tijdens en na de behandeling zonder belemmering mee moet kunnen doen in onze maatschappij. Vanaf de diagnose moet er daarom aandacht zijn voor de (late) gevolgen van kanker. Dat vraagt om veranderingen in de zorg, bewustwording bij patiënten en meer begrip in de maatschappij’  - Mirjam van Belzen, NFK.

Bijna een miljoen mensen leven na kanker

Meer mensen krijgen kanker en zij leven langer met en na kanker. Naar verwachting zijn dit in 2030 een miljoen mensen. De negatieve effecten van kanker en de behandeling ervan op kwaliteit van leven worden steeds duidelijker. Zoals angst voor terugkeer van de ziekte, beschadigde zenuwen, problemen met relaties en knelpunten in werk. Door de behandeling kan er ook een verhoogde kans zijn op hart- en vaatziekten, of op een nieuwe vorm van kanker. Dit verhoogt de ziektelast en kan tot een kortere levensverwachting leiden.

Nazorg vanaf diagnose

Nazorg moet starten bij diagnose, aldus de partners van het actieplan. Bij de gezamenlijke behandelkeuze moet er meer aandacht zijn voor de mogelijke (late) gevolgen van de ziekte en behandeling op langere termijn. Het uitgangspunt is om nadelige gevolgen van behandelingen te voorkomen waar mogelijk en zorg te bieden waar nodig. Om passende zorg aan kankerpatiënten te bieden is de huidige organisatie van zorg en financiering echter ontoereikend. Betere organisatie en afstemming van zorg rondom de patiënt is nodig zodat mensen tijdens en na de behandeling niet tegen organisatiegrenzen aanbotsen of in een gat vallen.

Nuttige nazorg vaak niet vergoed

Bij 9 van de 10 patiënten met kanker worden de kosten voor fysiotherapie niet vergoed vanuit het basispakket, terwijl we weten dat bewegen onder begeleiding de  overlevingskansen verhoogt en vermoeidheid, somberheid en angst tegengaat. Ook vanuit een aanvullende verzekering wordt fysiotherapie vaak maar beperkt vergoed. Velen zien er daarom van af. De Taskforce benadrukt dat deze zuinigheid de samenleving veel geld kost, omdat hierdoor een snellere terugkeer in de maatschappij, zoals bijvoorbeeld werk, en een kwalitatief beter leven wordt belemmerd.

Kennis delen

Kennis over de gevolgen van de behandeling en het voorkómen hiervan moet beter worden gedeeld, aldus de onderzoekers die meeschreven aan het plan. Belangrijk daarbij is dat gegevens digitaal gemakkelijk beschikbaar zijn voor de patiënt en alle betrokken zorgverleners, zodat afstemming van zorg eenvoudiger is. Voor iédere patiënt moet er daarnaast één vaste zorgverlener zijn die vragen kan beantwoorden en adequaat kan doorverwijzen.

Over de muren heen

Het Nationaal Actieplan wordt vandaag gelanceerd op het online Congres Kanker & Leven. De koepels van ziekenhuizen, zorgverleners en patiëntenorganisaties onderschrijven de inhoud ervan en ondersteunen het initiatief van harte. Maar voor deze noodzakelijke nazorg  blijft het gebrek aan bijbehorende vergoeding een nog op te lossen uitdaging.