Meer dan 800.000 mensen leven met de gevolgen van kanker
Bijna 800.000 mensen leven met of na kanker en een aanzienlijk deel van hen ervaart klachten door de kanker en behandelingen, zoals chronische vermoeidheid en angst voor terugkeer van de kanker. De gevolgen voor het dagelijkse leven, sociale relaties en werk zijn groot. Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) hebben voor het eerst deze klachten en de omvang ervan omschreven in het rapport ‘Kankerzorg in beeld: over leven met en na kanker’. Het schetst de grote gevolgen van kanker, op de mensen die ermee leven, hun partner, hun naasten, collega’s, werkgevers en op de hele maatschappij.
Door een stijging in overleving, gecombineerd met een toename in het aantal mensen dat kanker krijgt, zijn er steeds meer mensen die leven met of na kanker. Meer dan 800.000 mensen hebben in de afgelopen twintig jaar een diagnose kanker gehad, dat blijkt uit de Nederlandse Kankerregistratie. Onderstaande grafiek laat zien dat steeds meer mensen langer leven na de diagnose kanker (5, 10, 15 en 20 jaar - prevalentie).
Gevolgen van kanker
Helaas ervaren mensen vaak tot lange tijd na de behandeling nog klachten. Veel mensen die behandeld zijn met chemotherapie hebben tintelende handen of voeten door zenuwschade (neuropathie). Na darmkanker of eierstokkanker heeft bijna de helft van de mensen deze klachten, onder patiënten met multipel myeloom, een bloedkanker, is dat zelfs meer dan de helft. Door neuropathie hebben mensen bijvoorbeeld moeite met schrijven of de knoopjes van een blouse dichtdoen. Deze klachten nemen amper af over tijd.
Andere veelvoorkomende klachten zijn vermoeidheid, depressieve klachten en angst voor terugkeer van de kanker. Zo’n kwart van de patiënten heeft veel last van vermoeidheid. Dat is bijna twee keer zoveel als in de algemene bevolking. De vermoeidheid neemt over tijd nauwelijks af. Tien jaar na de diagnose is een op de vijf mensen nog ernstig vermoeid. Vermoeide patiënten functioneren slechter, zij lopen een groter risico op angst en depressieve klachten of pijn en slaapproblemen te ontwikkelen dan niet-vermoeide patiënten.
Ook problemen met geheugen of concentratie komen voor, vaak als gevolg van de chemotherapie. Mensen hebben na kanker bijna twee keer zo vaak cognitieve problemen; 13% van de mensen na kanker ervaart nogal/veel problemen met concentratie of geheugen, vergeleken met 7% van hun leeftijdsgenoten.
Ondersteunende zorg
Regelmatig kan ondersteunende zorg helpen om klachten te verminderen of om er mee leren om te gaan, zoals begeleiding van een fysiotherapeut of cognitieve gedragstherapie bij vermoeidheid. Vier op de tien mensen die leeft met of na kanker heeft echter geen informatie van zorgprofessionals gehad over ondersteunende zorg.
Grote impact
De kanker en de klachten hiervan kunnen invloed hebben op de relatie. Mensen ervaren na kanker ook minder plezier in seks. Meer dan een op de zes patiënten ervaart helemaal geen plezier in seks, ten opzichte van 1 op de 100 mensen in de algemene bevolking.
De gevolgen van kanker belemmeren mensen in hun dagelijkse leven en in hun sociale contacten. Vooral patiënten van jonge en middelbare leeftijd en patiënten met meer bijkomende ziektes, lijken vaker sociale belemmeringen te ervaren.
Financiële en maatschappelijke gevolgen
Deze klachten na kanker leiden ook tot maatschappelijke gevolgen, zoals problemen met werk, het afsluiten van een hypotheek en levensverzekering. Bijna de helft van de patiënten onder de 35 jaar die hebben geprobeerd een hypotheek af te sluiten, ervaart hierbij problemen. Van de patiënten die problemen ervaren, wordt uiteindelijk een derde niet geaccepteerd. Bij een levensverzekering zijn de problemen nog groter. Een op de vijf patiënten die proberen een levensverzekering af te sluiten ervaart problemen. Hiervan wordt uiteindelijk meer dan de helft van de patiënten niet geaccepteerd en een kwart enkel tegen een hogere premie.
Mensen die kanker overleefden werken regelmatig minder of stoppen helemaal. Mensen die leven met en na kanker hebben ook bijna twee keer zo vaak te maken met financiële problemen dan anderen, 15% ten opzichte van 8% in de algemene bevolking. Vooral bij mensen die jong kanker kregen zijn de financiële en maatschappelijke gevolgen van kanker groot.
Actieplan
Het rapport ‘Over leven met en na kanker’ is op 12 april gepresenteerd op het Kankeroverleverschapsymposium. Het rapport is overhandigd aan burgemeester van Zanen van Utrecht en burgemeester Buijs-Glaudemans burgemeester van Oss, die de brede verantwoordelijkheid van de gemeente vanuit de WMO belichten. De Taskforce Cancer survivorship van zorgprofessionals, patiëntvertegenwoordigers, beleidsmakers en onderzoekers stelt een actieplan op om de zorg voor gevolgen van kanker te integreren in de medische behandeling en om maatschappelijke aandacht te vragen voor klachten na kanker.
Rapport
Kankerzorg in beeld, over leven met en na kanker, IKNL & NFK, 2019.
Lees ook de bijlage bij het rapport met meer cijfers.
Meer informatie over klachten na kanker is te vinden op kanker.nl/levenmetkanker
Voor het verwijzen naar passende aanvullende zorg kunnen zorgprofessionals kijken op verwijsgidskanker.nl. Voor patiënten is dit zorgaanbod inzichtelijk via kanker.nl/verwijsgids.
