Nieuws Herziene handreiking Complementaire zorg ten behoeve van de palliatieve fase

Vrouw op bank handen close up in elkaar gevouwen

Herziene handreiking Complementaire zorg ten behoeve van de palliatieve fase

Laatst gewijzigd op: 15 juni 2023

De herziene handreiking ‘Complementaire zorg’ is uitgebracht. IKNL is als procesbegeleider betrokken bij de richtlijnen palliatieve zorg. De huidige richtlijn complementaire zorg stamt uit 2010 en is een consensus-based richtlijn. Eind 2020 heeft een verkenning plaatsgevonden naar de wens tot herziening en de vorm van deze herziening. Hierbij zijn experts in complementaire zorg en patiënten en naasten betrokken. Daarnaast is een enquête uitgezet onder verpleegkundigen waarin gevraagd werd naar de vorm van de doorontwikkeling en de interventies die hier in terug zouden moeten komen. Op basis daarvan is gekozen voor een herziening in de vorm van een handreiking.

Gezien de wens voor praktische handvaten over wanneer en hoe complementaire zorg al dan niet in te zetten, is door de Agendacommissie richtlijnen palliatieve zorg besloten om een handreiking te ontwikkelen. Hierin wordt op een praktische manier beschreven welke interventies voor bepaalde symptomen bruikbaar kunnen zijn en hoe ze op de juiste manier kunnen worden toegepast. De interventies die behandeld worden zijn door de werkgroep van deze handreiking gekozen op basis van relevantie volgens experts, patiënten en naasten van patiënten. Vervolgens is er een selectie gemaakt op toepasbaarheid en uitvoerbaarheid. In de handreiking zijn geen interventies opgenomen die veel kennis en expertise vereisen of interventies die interacties met medicatie kunnen geven.

Complementaire zorg

Complementaire zorg is aanvullende zorg die gegeven kan worden naast de reguliere zorg. Complementaire zorg gaat uit van een holistische benadering die de lichamelijke, emotionele, mentale, spirituele en sociale behoeften omvat. Complementaire zorg richt zich primair op het verhogen van de kwaliteit van leven. Dit kan natuurlijk ook leiden tot het verlagen van de symptoomlast. Focus is en blijft wel het mogelijk maken van positieve ervaringen gericht op alle menselijke zintuigen om de negatieve ervaringen te reduceren.

Patiënten kiezen vaak voor complementaire zorg om:
•   hun lichaam zo goed mogelijk te ondersteunen;
•   zich geestelijk beter te voelen (meer in balans, meer ontspannen);
•   lichamelijke klachten zoals pijn, misselijkheid en vermoeidheid te verminderen.

Voor volwassenen én kinderen

De handreiking is geschreven voor verpleegkundigen, verzorgenden en zorgvrijwilligers en daarnaast is deze informatief voor artsen. De gepubliceerde handreiking is in eerste instantie gericht op volwassenen, waarbij een apart deel voor kinderen gepland staat om in juli gepubliceerd te worden. Complementaire zorg wordt gegeven door zorgverleners en is in beginsel aanvullend aan de reguliere behandeling. Complementaire zorg beoogt geen invloed uit te oefenen op het ziektebeloop, maar wel bij te dragen aan het welzijn van de patiënt, zodat deze zich beter voelt.

Meer informatie

De handreiking Complementaire zorg is gemaakt naar aanleiding van een wens tot herziening vanuit het Meerjarenplan Richtlijnen palliatieve zorg in samenwerking met onder andere V&VN, Van Praag Instituut, Patiëntenfederatie Nederland, Stichting Kind en Ziekenhuis, Kenniscentrum Kinderpalliatieve zorg, VGVZ, KNGF, BPSW en FVB (federatie vaktherapeutische beroepen). De handreiking wordt gelanceerd tijdens een symposium van het Van Praag Instituut op 15 juni en is verder te vinden op Pallialine. Meer informatie over Complementaire zorg is te vinden op de themapagina Complementaire zorg op Palliaweb. Informatie voor patiënten over complementaire zorg in de palliatieve fase is hier te vinden.

Gerelateerd nieuws

15 februari 2024

Voorkom niet-passende zorg door vroegtijdige inzet gespecialiseerde palliatieve zorg

Een aanzienlijk aantal patiënten met levensbedreigende ziekten zoals kanker ontvangt potentieel niet-passende zorg in de laatste 30 dagen van het leven, zoals spoedeisende hulp-bezoeken, ziekenhuis- of IC-opnames of overlijden in het ziekenhuis. Dit blijkt uit een onderzoek van Manon Boddaert en collega’s, waarover onlangs gepubliceerd werd in het special issue ‘Palliative Care for Patients with Cancer’ van Cancers. Het verbeteren van de kwaliteit van zorg aan het einde van het leven is een prioriteit voor patiënten en hun families en voor de volksgezondheid. De onderzoekers onderstrepen het belang van vroegtijdige inzet van gespecialiseerde palliatieve zorg in complexe sitaties als integraal onderdeel van de reguliere zorg. lees verder

4 december 2023

Tijdig integreren van palliatieve zorg in de oncologie; hoe gaat dat in de praktijk?

Uit onderzoek weten we dat voor mensen met ongeneeslijke kanker en voor hun naasten tijdige inzet van palliatieve zorg heel belangrijk is. Het verhoogt de kwaliteit van leven en de kans op passende zorg. Ook kan het de symptoomlast en de last op mantelzorgers verlagen. Het onderzoeksproject Tijdige Integratie Palliatieve Zorg in de Oncologie (TIPZO) wil deze tijdige inzet van palliatieve zorg bevorderen. In dit project werkt IKNL samen met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK), het UMC Groningen en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Senior-onderzoeker palliatieve zorg bij IKNL Dr. Natasja Raijmakers en internist-oncoloog Dr. Filip de Vos zijn betrokken bij het project. We spraken hen over het belang van tijdig integreren van palliatieve zorg en over waar we nu staan in het project.

lees verder