Kwaliteit van zorg

Onderzoek naar de ‘kwaliteit van zorg’ gaat over de vraag of de gezondheidszorg, zowel voor individuele patiënten als voor de bevolking als geheel, bijdraagt aan het verbeteren van de uitkomsten van zorg en over de vraag of deze zorg voldoet aan de laatste medische kennis en inzichten. De verleende zorg wordt daarbij getoetst aan zes domeinen volgens de definitie van het Institute of Medicine (IOM): veiligheid, effectiviteit, patiëntgerichtheid, tijdigheid, efficiëntie en gelijkheid van behandeling. Om hieraan te kunnen voldoen, is een multidisciplinaire aanpak nodig, zodat alle zorgprofessionals, ook deskundigen buiten het ziekenhuis, worden betrokken bij het aanbieden van de best mogelijke zorg.

Diagnostiek

Het stellen van de juiste diagnose, zo vroeg mogelijk in het ziekteproces en binnen een zo kort mogelijke tijdsperiode, is van groot belang voor patiënten. De diagnose, waarbij specifieke kenmerken van de kanker en lokalisatie van de ziekte zo goed mogelijk in kaart worden gebracht, bepalen in belangrijke mate de vervolgstappen in het zorgpad en de behandelmogelijkheden. Deze vervolgstappen worden samen met de patiënt bepaald. De uitkomst van dit besluitvormingsproces kan ook een keuze zijn die niet direct aansluit bij de aanbevelingen volgend uit de richtlijn of om niet te behandelen.

Onderzoek naar diagnostiek kan aanwijzingen opleveren waar het diagnoseproces verder kan worden geoptimaliseerd. Bijvoorbeeld wanneer er vertraging optreden, doordat de eerste klachten moeilijk in verband zijn te brengen met de diagnose kanker (a-specifieke klachten). Of evaluaties van zorgpaden: van diagnose naar behandeling. Een snelle diagnose wordt over het algemeen als prettig ervaren door patiënten. Met wetenschappelijk onderzoek kan worden bepaald in welke mate snelle diagnostiek invloed uitoefent op de prognose van de patiënt. Ook kan onderzoek bijdragen aan invoering van nieuwe diagnostische technologieën of inzet van diagnostische middelen op populatieniveau in het kader van bevolkingsonderzoeken (screening).

Besluitvorming

Besluitvorming in de oncologie wordt meestal ondersteund door een multidisciplinair overleg. Hieruit volgt een behandelplan met verschillende opties die voorgelegd kunnen worden aan de patiënt. Tijdens het besluitvormingsproces kunnen chirurgen, oncologen, radiologen en andere specialisten gebruik maken van ondersteunende hulpmiddelen, zoals richtlijnen, digitale beslisbomen en/of predictiemodellen. Ook zijn er diverse hulpmiddelen beschikbaar waarmee patiënten hun persoonlijke voorkeuren kunnen verkennen. De uitkomsten daarvan kunnen meegenomen worden in gesprekken met behandeld arts en andere zorgprofessionals.

Behandeling

Behandelingen van patiënten met kanker zijn heel divers. Vaak worden deze in uiteenlopende combinaties aangeboden, ofwel sequentieel (achter elkaar) of simultaan (gelijktijdig). Voorbeelden zijn neoadjuvante chemotherapie & chirurgie, chirurgie & adjuvante chemotherapie, chemoradiotherapie & chirurgie, uitsluitend chirurgische behandeling, hormoontherapie, doelgerichte therapie (targeted therapie), enz. Bij een gelokaliseerde ziekte is het primaire doel het elimineren van de tumor. Bij patiënten met een uitgezaaide ziekte ligt het accent op het vertragen van het ziekteproces en bevorderen van de kwaliteit van leven.

Het aanbod en de uitvoering van behandelingen kan variëren tussen ziekenhuizen. Sommige (complexe) behandelingen worden in Nederland uitsluitend aangeboden in gespecialiseerde centra met de juiste expertise en voorzieningen. Onderzoekers van IKNL verrichten doorlopend wetenschappelijke studies om de kwaliteit en uitkomsten van oncologische behandelingen te evalueren. Deze kennis wordt teruggekoppeld naar specialisten in alle Nederlandse ziekenhuizen in rapportages en bijeenkomsten.

Prognostiek

De prognose ofwel het te verwachten toekomstperspectief van patiënten, is een belangrijk onderzoeksthema van IKNL. Hierbij wordt onder andere gekeken naar variaties in de ziektevrije overleving, algehele overlevingskansen, kwaliteit van leven, en eventuele (late) ongewenste effecten van kanker of behandeling van de ziekte. Door de uitkomsten van verschillende behandelingen te vergelijken, worden specialisten in staat gesteld om patiënten steeds beter te informeren over de meest optimale behandeling of nazorg, zodat ze hierover samen een besluit kunnen nemen.