Prognostiek

Perioperatieve chemo(radio)therapie draagt meer bij aan een betere overleving van patiënten met tumoren op de overgang van slokdarm en maag, dan de gekozen chirurgische benadering. Die conclusie trekken Marijn Koëter (Catharina Ziekenhuis, Eindhoven) en collega’s op basis van een studie met population-based data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) over de periode 2005 – 2012. De studie geeft, gelet op de inclusie van een groot aantal patiënten en de observationele opzet, een goed beeld van de dagelijkse, klinische praktijk.

Het resultaat van behandeling van synoviaal sarcoom neemt af naarmate de leeftijd van deze patiënten hoger is. Deze bevinding staat los van de locatie van de primaire tumor, de tumorgrootte en de aangeboden behandeling. Dat blijkt uit een landelijke, retrospectieve studie uitgevoerd door specialisten en onderzoekers van Radboudumc, Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en IKNL. Volgens de onderzoekers is het belangrijk om de rol van leeftijd en en biologische tumoreigenschappen verder te onderzoeken in toekomstige, klinische studies. 

Marissa van Maaren, onderzoeker bij IKNL, heeft donderdag 10 december een presentatie gegeven tijdens het San Antonio Breast Cancer Symposium (SABCS) in San Antonio (VS). Daar presenteerde zij de resultaten van een studie, waarin de 10-jaarsoverleving na borstsparende therapie (chirurgie plus radiotherapie) versus mastectomie is onderzocht bij vrouwen met een vroeg stadium van borstkanker. Van Maaren werd daarbij begeleid door Sabine Siesling, senior onderzoeker bij IKNL en hoogleraar aan UTwente. “Uit deze studie, uitgevoerd in samenwerking met specialisten in Nederland, blijkt dat borstsparende therapie tot betere resultaten leidt bij patiënten met een vroeg stadium van borstkanker.”

Borstkankerpatiënten met metastasen in het centraal zenuwstelsel die hiervoor kunnen worden behandeld, laten een betere overleving zien. Het maakt echter geen verschil of metastasen synchroon (tegelijk met de primaire tumor) of metachroon zijn gediagnosticeerd, hoewel bij de laatste groep de tijd tussen primaire behandeling en ontdekking van de metastasen wél van belang is. Voor patiënten bij wie dit meer dan een jaar bedraagt, is de prognose gunstiger. Dat blijkt uit een studie van Vincent Ho (IKNL) in samenwerking met het Radboudumc (Nijmegen), Antoni van Leeuwenhoek (Amsterdam) en St Elisabeth Ziekenhuis (Tilburg).

Patiënten met pancreascarcinoom hebben een slechte prognose. Per jaar komen er in Nederland circa 2.300 nieuwe patiënten bij met deze ziekte, van wie circa 900 met een lokaal irresectabele tumor. Deze patiënten hebben geen afstandsmetastasen, maar wel een te uitgebreide vaatbetrokkenheid voor resectie. In de PELICAN-studie, een initiatief van de multidisciplinaire werkgroep Dutch Pancreatic Cancer Group (www.dpcg.nl), wordt gerandomiseerd onderzoek gedaan in meerdere centra naar radiofrequente ablatie als nieuwe behandeling voor lokaal irresectabel pancreascarcinoom. Doel is een betere behandeling en overleving van pancreascarcinoom.

Een vroeg stadium van borstkanker op het moment van diagnose blijft, ondanks de beschikbaarheid van effectieve aanvullende hormonale-, chemo- en antiher2neu-therapieën, van vitaal belang voor de overleving. Dat blijkt uit een uitgebreide studie die is uitgevoerd door S. Saadatmand en M. Tilanus-Linthorst (Erasmus MC) en R. Bretveld en S. Siesling van IKNL en Universiteit Twente met behulp van gegevens van bijna 174.000 patiënten die tussen 1999 en 2012 werden gediagnosticeerd en behandeld. Het onderzoek toont verder aan dat de relatieve 5-jaarsoverleving van vrouwen met borstkanker tussen 2006-2012 steeg tot 96 procent en verbeterde voor alle tumor- en lymfeklierstadia ten opzichte van 1999-2005.

Patiënten met darmkanker die binnen 8 weken na de operatie starten met adjuvante chemotherapie laten een betere, totale 5-jaarsoverleving zien in vergelijking met patiënten die ná 8 weken of later met deze behandeling beginnen. Dat blijkt uit een eerste, grote landelijke studie van Amanda Bos (IKNL) en collega’s die recent is gepubliceerd in de European Journal of Cancer. Aangezien er geen negatief effect op de overleving werd waargenomen bij starten van de chemotherapie tussen 5 en 8 weken na de operatie, kan deze tijd nuttig worden besteed aan het herstellen van de operatie en voorbereiding op de volgende stap in het behandelproces.

Patiënten met linkszijdige dikkedarmkanker in een gemetastaseerde setting hebben een gunstigere absolute overleving dan patiënten met rechtszijdige dikkedarmkanker. In een niet-gemetastaseerde setting is de absolute overleving echter voor beide patiëntengroepen gelijk. Daarnaast hebben patiënten met linkszijdige dikkedarmkanker een ongunstigere recidiefvrije overleving in een niet-gemetastaseerde setting. Dat blijkt uit een studie van Felice van Erning en andere onderzoekers van IKNL gepubliceerd in de Journal of the National Cancer Institute.